برخی از خصوصیات سبک زندگی سلامت محور  در تغذیه

خدواند خوب زیستن انسان را در چارچوب ضوابطی که موجب سعادت او و جامعه اش می شود. قرار داده است. پس برای کسب رضای خداوند و هماهنگی با اموری که به صلاح جامعه است ضرورت دارد انسان سبک زندگی سالم را انتخاب کند. خداوند غذای انسان را در طبیعت قرار داده است تا انسان با استفاده صحیح از آن ها سلامت خود را تضمین کند. از این رو، برخی از رفتارهای سلامت محور و انتخاب غذا و تغذیه صحیح در چارچوب یک سبک زندگی اخلاقی انسانی و سلامت محور ارائه می شود.

برخی از نکات در ارتباط با غذا و تغذیه سلامت محور

یک رژیم غذایی خوب و مغذی با توجه به پتانسیل های اکولوژ یکی و شرایط ایران و منابع تولید در کشاورزی موجود و همچنین توجه به فرهنگ اسلامی ایرانی و بعدهای سلامت، لذت در خوردن و ملاحظات اقتصادی باید دارای خصوصیات زیر باشد:

• آفریننده انسان قبل از خلق انسان مواد مورد نیاز انسان را در رنگ ها و شکل های متنوع و زیبا در طبیعت ایجاد کرده است و اعلام کرده است از انواع میوه ها و سبزی ها با رنگ ها و طعم های مختلف و همچنین شیر و لبنیات و تخم مرغ و عسل و برخی از گوشت ها را مصرف کنید. استفاده از گوشت حیوانات حلال گوشت منع نشده است ولی بر کم خوردن آن ها تأکید شده است.
• غذ ا باید سالم، عاری از آلودگی و از مواد غذایی حلال، تهیه شده باشد، تنوع زیاد در یک وعده غذایی وجود نداشته باشد و مشمول اسراف و تبذیر نشود.
• امروزه ثابت شده است که استفاده از گوشت حیوانات حرام گوشت می تواند ضرر و زیان هایی برای بشر داشته باشد . نمونه بارز آن استفاده از گوشت خفاش و مورچه خوار است که اعلام کرده اند سرمنشأ ویروس کووید- 11 از این حیوانات بوده است و انتقال آن به انسان باعث همه گیری خانمان برانداز کرونا در سال های 1399و 1400 شد.
• رژیم غذایی باید از تنوع کافی برخوردار باشد ولی به طور عمده از گیاهان و نه حیوانات نشأت گرفته باشد.
• نان گندم سبوس دار تقویت شده با ریزمغذی ها که سبوس آن کاملا ریز شده باشد و در مراحل تخمیر خمیر، فایتیک اسید آن کاهش یافته باشد به عنوان ماده غذایی پایه یا  (Staple Food) استفاده شود. به عبارت دیگر از آرد سفید استفاده نشود و مراحل تخمیر خمیر با استفاده از مخمر و خمیرمایه کامل باشد و در تهیه آرد و خمیر و طبخ، سلامت و کیفیت نان مورد توجه قرار گیرد.
• از ماکارونی تقویت شده با ریز مغذی ها، سیب زمینی سرخ نشده و به روش های آب پز و یا تنوری تهیه شده نیز به عنوان یکی از مواد نشاسته ای استفاده شود.
• انوا ع سبزیجات و میوه های سالم و بدون باقیمانده های سم و کود، ترجیحاً تازه و محلی چندین بار در روز (حداقل 400 گرم در روز ) مصرف شود.
• مصرف چربی کنترل شود ( بیش از 30 درصد انرژی روزانه از طریق چربی مصرف شده نباشد) و از انواع چربی ها ی خوب مثل زیتون،کنجد، کلزا، سویا و آفتابگردان مایع و هیدروژنه نشده مصرف شود . چربی های اشباع از طریق مواد غذایی مثل گوشت و محصولات لبنی تأمین می شود و خوب است که نوع پرچرب استفاده نشود .

برخی از نکات غیر غذایی سبک زندگی سلامت محور

• مرا قبت ها و پیش بینی و پیشگیری های لازم برای حفظ جان و مال و سلامت خود و خانواده در شرایطی که حوادث غیرمترقبه زیاد اتفاق می افتد از واجبات سالم زیستن است.
• عادات بدخوابی های خارج از وقت به خواب به موقع ( 10 شب تا 6 صبح) و کافی در حد 7 تا 8 ساعت به تدریج اصلاح شود.
• سعی شود برای مسافت های کم از اتومبیل استفاده نشود و برای تحرک و ورزش هفتگی و پیاده روی در محیط با هوای تمیز و مناسب برنامه ریزی صورت گیرد.
• برای تفریحات سالم در اوقات فراغت و تعطیلات برای استفاده از فضاهای شاد و با آرامش برنامه ریزی شود.
• محل مسکونی ساده ولی برای آرامش و راحتی زندگی تجهیز و تزیین شود.
• روابط اجتماعی خوب و ساده و بدون تجملات با فامیل و دوستان و غیره از عوامل مهم سالم و خوب و امیدوار زیستن است.
• ساده پوشی و انتخاب مدل هایی که نیازهای بدن را به سادگی و راحتی تأمین می کنند ارزشمندتر از مدل های غربی مثل لباس های پاره و یا ناهماهنگ با بدن از نظر ارگونومی است.
• انتخاب کفش مناسب برای راحتی پا و راحت تر راه رفتن و حفظ سلامت پا و سازه طبیعی بدن نشانه درک بهتر از خوب و سالم زیستن و بها ندادن به سبک های تقلیدی است.
• بررسی وضعیت سلامت سالیانه بدن برای اطمینان از نداشتن عوامل مشکل ساز در آینده، از ضروریات است.
• تشکیل خانواده و رعایت اصول اعلام شده در اسلام برای روابط زن و مرد و بی ضابطه نبودن این روابط و ایجاد یک محیط امن خانوادگی برای بقای نسل و محیط دارای آرامش و سلامت روانی و غیره نیر  از خصوصیات سبک زندگی سالم است.
• رعایت بهداشت فردی و واکسیناسیون طبق دستورالعمل های وزارت بهداشت از ضروریات خوب زیستن و سلامت است.

با توجه به جایگاه انسان در هستی و تکالیفی که آفریننده اش از او خواسته است که جز خوشبختی، سعادت و تعالی انسان نیست، باید سبک زندگی بهیه ای را بررای خوب زیستن انتخاب کرد و گرفتار تقلیدهای بدون فکر و خواسته های هوای نفس که انسان را در جهت استفاده منفی از عمر و امکانات زندگی می برد نشد. برخی از افراد سبک هایی را انتخاب می کنند که به سلامت خود، همنوعان و محیط زیست و رشد و تعالی خود ضرر می زنند و لذت های زود گذر را بر سعادت پایدار ترجیح می دهند که برای یک انسان آگاه و مسئول پذیرفته نیست.

خواست خدواند خوب زیستن انسان در چارچوب ضوابطی است که موجب سعادت خود و جامعه اش می شود. پس برای رضای خداوند و خوب زیستن و هماهنگی با اموری که به صلاح جامعه است ضرورت دارد انسان سبک زندگی سالم، اثربخش و تعالی بخش برای خود و جامعه انتخاب کند .

منابع

1-World Health Organization. Sustainable healthy diets: guiding principles. Geneva: WHO; 2019.

2. Hashemi Shahroudi M. Farhange-e-Fiqh. Qom: Institution of Islamic Fiqh Encyclopedia; 2003. [In Persian]

3. Kiasalar M. Healthy Lifestyle. Tehran: Parsay-e-Salamat; 2017.[In Persian]

4- شاهدی محمد. برخی از خصوصیات سبک زندگی سلامت محور در حوزه غذا و تغذیه سالم، نشریه فرهنگ و ارتقای سلامت، فرهنگستان علوم پزشکی، 4(4):693-104.

گردآورنده: طلعت معتضدیان

بیمارستان حضرت زینب (ص)